تحلیل نابرابری‌های توسعه‌ی ناحیه‌ای در ایران

نویسندگان

  • حمید رضا وارثی دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان
  • مسعود تقوایی دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه اصفهان
چکیده مقاله:

نابرابری و ابعاد مختلف آن نشانه‌های مشخّصی از توسعه‎نیافتگی شمرده می‌شود. تفاوت‌ها و نابرابری‌های منطقه‌ای و ناحیه‌ای تهدیدی جدّی برای کشورها به‎شمار می‌رود، زیرا زمینه‌های دست‎یابی به وحدت و یکپارچگی ملّی را دشوار می‎کند. برای فراهم کردن مبنای علمی و منطقی برای کاستن نابرابری‌ها، ارزیابی جامعی از وضعیّت موجود توسعه‌ی نواحی با در نظر گرفتن شاخص‌های مختلف، بسیار ضروری است. پس از انجام این ارزیابی، می‌توان برای روبه‎رو شدن با مشکلات مناطق محروم اقدام کرد. مطالعه‌ی حاضر به ارزیابی سطح توسعه‎یافتگی شهرستان‌های ایران و تحلیل نابرابری میان آنها از نظر شاخص‌های مختلف توسعه پرداخته است. بدین ترتیب که پس از مطالعه و بررسی منابع موثّق آماری مربوط به سال 1385، تعداد 54 شاخص توسعه تدوین شد؛ وزن شاخص‌ها با استفاده از روش فرایند تحلیل سلسله‎مراتبی (AHP) تعیین شد و درنهایت، میزان توسعه‎یافتگی شهرستان‌ها با بهره‌گیری از روش TOPSIS مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین، برای تبیین میزان نابرابری در بخش‌های مختلفِ مورد مطالعه، ضریب پراکندگی مربوط به هر بخش محاسبه شد. نتایج پژوهش، نابرابری آشکاری را میان سطح توسعه‌ی شهرستان‌ها نشان می‌دهد. شهرستان‌های شمیرانات، تهران و دماوند به‎عنوان توسعه‎یافته‌ترین شهرستان‌های کشور، به‎همراه سایر شهرستان‌های توسعه‎یافته بیشتر در بخش‌های مرکزی کشور واقع شده‌اند. در حالی که بیشتر شهرستان‌های توسعه‎نیافته و محروم در مناطق حاشیه‌ای و مرزی قرار گرفته‌اند. تحلیل ضریب پراکندگی نیز نشان می‌دهد که بیشترین نابرابری شهرستان‌ها به‎ترتیب مربوط به بخش‌های امکانات زیربنایی، کشاورزی و مسکن است. بنابراین، برای دست یافتن به یکپارچگی ملّی، ارتقای سطح توسعه‌ی اقتصادی ـ اجتماعی و پایداری سیاسی، کاستن نابرابری‌های ناحیه‌ای امری ضروری و گریز‌ناپذیر است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی و تحلیل نابرابریهای توسعه در سازمان فضایی استانهای ایران

ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه با وجود تنوع و دارا بودن استعداها وپتانسیل های طبیعی ومحیطی در پهنه سرزمین ، نابرابری های زیادی در بین استانهای آن وجود دارد واگر چه در سالهای قبل از طریق برنامه های مختلف توسعه سعی در رفع این نابرابری ها شده است ولی به دلایل مختلف همچون انتخاب الگو های نامناسب توسعه و...، همچنان نابرابری بین استانهای ایران مشهود وملموس است.که این امردر درازمدت می توان...

متن کامل

بررسی و تحلیل نابرابریهای توسعه در سازمان فضایی استانهای ایران

ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه با وجود تنوع و دارا بودن استعداها وپتانسیل های طبیعی ومحیطی در پهنه سرزمین ، نابرابری های زیادی در بین استانهای آن وجود دارد واگر چه در سالهای قبل از طریق برنامه های مختلف توسعه سعی در رفع این نابرابری ها شده است ولی به دلایل مختلف همچون انتخاب الگو های نامناسب توسعه و...، همچنان نابرابری بین استانهای ایران مشهود وملموس است.که این امردر درازمدت می توان...

متن کامل

بررسی و تحلیل نابرابریهای توسعه در سازمان فضایی استانهای ایران

ایران به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه با وجود تنوع و دارا بودن استعداها وپتانسیل های طبیعی ومحیطی در پهنه سرزمین ، نابرابری های زیادی در بین استانهای آن وجود دارد واگر چه در سالهای قبل از طریق برنامه های مختلف توسعه سعی در رفع این نابرابری ها شده است ولی به دلایل مختلف همچون انتخاب الگو های نامناسب توسعه و...، همچنان نابرابری بین استانهای ایران مشهود وملموس است.که این امردر درازمدت می توان...

متن کامل

بررسی عوامل سیاسی موثر در توسعهی آزادی مطبوعات در ایران

بررسی تاریخ مطبوعات در ایران نشاندهنده این مساله است که روزنامه های ما - به جز زمان های کوتاهی- از آزادی بی بهره بوده اند.به اعتقاد مک کوئیل آزادی مطبوعات، میزان آزادی که رسانه از آن برخوردار است و همچنین میزان آزادی شهروندان در دسترسی بهمحتوای رسانه را در بر می گیرد. واضح است که عوامل درون سازمانی و برون سازمانی بسیاری بر این مقوله تاثیرگذارند که در اینپژوهش به بررسی عوامل سیاسی تاثیرگذار در ت...

متن کامل

تحلیل نابرابریهای فضایی در استان خراسان رضوی

هدف مقاله تبیین نابرابریهای فضایی از نظر توسعه در استان خراسان رضوی است. ابتدا مدل مفهومی تحقیق با استفاده از 36 شاخص اجتماعی و اقتصادی و زیر بنایی در سطح 19 شهرستان ساخته و سپس شاخصها بدلیل اثرات متضاد، همسو و بدلیل مقیاسهای متفاوت، به منظور کاهش تفاوتها استاندارد شدند. نتایج حاصل از کاربرد مدل تحلیل عاملی منجر به شکل گیری 5 عامل شد که دو عامل بیش از 56% کل تغییرات واریانسها را تبیین و باقیمان...

متن کامل

رهنمودهای توسعهی مسیرهای پیادهروی در مناطق تفرجگاهی

مسیرهای پیاده روی از تسهیلات تفرجی پایه ای هستند که فعالیتهای تفرجی در آنها انجام میشود. این مسیرها رابط بین بازدیدکنندگان و طبیعت به شمار میروند. در این مطالعه هدف اصلی از بررسی مسیرهای پیادهروی این است که یک الگوی راهنمایی مناسب مدیریت و توسعهی مسیرهای پیادهروی ارائه شود. برای ساخت این الگو، طی یک پژوهش میدانی، مسیرهای پیاده روی در منطقه ی تفرجگاهی طبیعی در حوضه ی شرقی آبخیز زیارت از نظر شرای...

متن کامل

بررسی عوامل سیاسی موثر در توسعهی آزادی مطبوعات در ایران

بررسی تاریخ مطبوعات در ایران نشاندهنده این مساله است که روزنامه های ما - به جز زمان های کوتاهی- از آزادی بی بهره بوده اند.به اعتقاد مک کوئیل آزادی مطبوعات، میزان آزادی که رسانه از آن برخوردار است و همچنین میزان آزادی شهروندان در دسترسی بهمحتوای رسانه را در بر می گیرد. واضح است که عوامل درون سازمانی و برون سازمانی بسیاری بر این مقوله تاثیرگذارند که در اینپژوهش به بررسی عوامل سیاسی تاثیرگذار در ت...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 43(78، زمستان 1390)  شماره 4

صفحات  153- 168

تاریخ انتشار 2011-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023